Depresja należy do najczęściej spotykanych na świecie zaburzeń psychicznych. Choroba ta dotyka znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Depresja dotyka osoby w każdym wieku, biorąc pod uwagę ilość zachorowań na świecie oraz zauważalną progresję, można stwierdzić, że zaburzenia afektywne typu depresyjnego należy uznać za jeden z ważniejszych problemów społecznych współczesnych czasów.
Czy to depresja? Ja sobie z nią poradzić?
Charakterystyczne dla depresji cechy dominujące to: obniżenie nastroju, poczucie pustki, głęboki smutek, spadek zainteresowań, poczucie beznadziejności, apatia, lęk, brak odczuwania przyjemności. Często również występują zaburzenia funkcji poznawczych, zmieniona, negatywna ocena. Depresja może mieć różną formę oraz niejednolity przebieg.
Wystąpienie depresji jest odpowiedzią organizmu na czynnik chorobotwórczy. Do czynników tych zaliczamy między innymi: podatność genetyczną, współistniejące choroby somatyczne, czynniki stresogenne takie jak problemy w relacjach rodzinnych, śmierć w rodzinie, rozwód, choroba, przemoc.
Choroby somatyczne, w przebiegu których często współistnieje depresja to między innymi łuszczyca, zapalenie stawów, zaburzenia endokrynologiczne. W nadczynności i niedoczynności przysadki występuje zmienność nastrojów, apatia, senność, obniżony nastrój, a w niedoczynności kory nadnerczy, apatia, bierność.
Jak rozpoznać depresję?
Depresja zostaje rozpoznana jeżeli wymienione objawy utrzymują się co najmniej przez dwa tygodnie.
Występujące w depresji zaburzenia nastroju, przyjmujące postać smutku, lęku bądź niepokoju połączonego z cierpieniem charakteryzuje zmienna dynamika. Objawy zwykle nasilają się w godzinach porannych i słabną w godzinach wieczornych. W zależności od stopnia nasilenia zmian nastroju występuje spadek motywacji, charakteryzujący się biernością i wycofaniem zarówno w sferze zawodowej, jak i rodzinnej oraz społecznej. Bywa, że depresja przyjmuje postać zamaskowaną, skrywaną pod postacią pojawiających się dolegliwości somatycznych, nadużywania alkoholu czy skarg hipochondrycznych.
Charakterystyczna dla depresji reaktywność emocjonalna jest widoczna w sposobie komunikacji werbalnej, tempie wypowiedzi, motoryce, reakcjach emocjonalnych. Zauważalne jest unikanie, czy wręcz zaniechanie utrzymywania kontaktów interpersonalnych. Zakłóceniu podlegają również procesy poznawcze, w szczególności pojawiają się problemy z pamięcią, przetwarzaniem materiału, tokiem myślenia (Cierpiałkowska, 2016). Depresji mogą towarzyszyć charakterystyczne wzorce myślenia, które są odpowiedzialne za podtrzymywanie obniżonego nastroju (negatywne myśli dotyczące własnej osoby).
Różne oblicza depresji
Depresja wieku podeszłego – charakteryzuję się nieco odmiennymi objawami, dominuje lęk, któremu towarzyszy często pobudzenie psychomotoryczne i liczne skargi somatyczne. Osobom starszym często trudno jest się przyznać do swoich słabości szczególnie dotyczących sfery psychicznej. Niechętnie rozmawiają na ten temat z rodziną, czy opiekunami.
Ponadto objawy depresji takie jak zmniejszona energia, czy dolegliwości bólowe mogą być niewłaściwie interpretowane jako objawy starzenia się. W populacji starszych osób jedna na pięć może mieć objawy depresyjne. Czynnikami ryzyka sprzyjającymi depresji są: utrata zdrowia fizycznego, utrata atrakcyjności, odchodzenie dzieci, śmierć współmałżonka, czy przyjaciół, zubożenie finansowe, przeżywanie przemijania, izolacja i samotność.
Objawy depresyjne mogą również pojawiać się systematycznie w okresach jesienno-zimowych i ustępować w okresie wiosenno-letnim.
Depresja w przebiegu uzależnienia od alkoholu i narkotyków – osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych stanowią grupę wysokiego ryzyka dla wystąpienia zaburzeń depresyjnych.
Zażywanie środków psychoaktywnych jest często poprzedzone problemami adaptacyjnymi, stresem, obniżoną samokontrolą. W czasie zażywania narkotyków dochodzi do zmian neurofizjologicznych skutkujących utratą motywacji do działania, zaburzeń nastroju, dysforii, a także zaburzeń psychotycznych. W okresie abstynencji dochodzi również do destabilizacji nastroju- lęku, obniżenia poczucia własnej wartości. Uzależnienie od alkoholu wiąże się z trudnościami adaptacyjnymi, obniżonymi zdolnościami samokontroli. Osoby uzależnione od alkoholu mają tendencję do reagowania na stres lękiem, napięciem, przygnębieniem, a porażki związane z podejmowaniem kontroli nad piciem mogą wzmacniać u nich objawy depresyjne.
Depresja dzieci i młodzieży występuje często, a objawy są zbliżone do obserwowanych u osób dorosłych. Najczęściej objawia się ucieczkami z domu, fobiami szkolnymi, nadużywaniem substancji psychoaktywnych, samookaleczeniami.
W momencie wystąpienia objawów spełniających kryteria diagnostyczne zawsze wskazane jest postępowanie lecznicze, w zależności od stopnia nasilenia objawów może ono obejmować leczenie ambulatoryjne lub szpitalne. Wybór formy zastosowanego leczenia jest uzależniony od objawów klinicznych, stopnia nasilenia choroby, chorób współwystępujących i możliwości wystąpienia objawów niepożądanych. Dodatkowo należy uwzględnić ryzyko zagrożenia samobójstwem oraz czynniki wpływające na proces leczenia tj. współpracę z pacjentem, kontaktu, zapewnienia właściwej opieki. Ryzyko popełnienia samobójstwa wśród chorych na depresję jest szczególnie bardzo duże w grupie mężczyzn po 45 roku życia, a czynnikami usposabiającymi jest znaczne nasilenie lęku, niepokoju, bezsenności, przewlekłe dolegliwości bólowe czy dolegliwości somatyczne.
Depresja a leki i pomoc psychologa
W zależności od nasilenia objawów depresji wskazane jest zastosowanie leków przeciwdepresyjnych. Działanie leków jest zauważalne po około dwóch, trzech tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Efekt przeciwdepresyjny jest wiązany z normalizacją w obrębie układów neuroprzekaźnictwa, do którego dochodzi pod wpływem powolnych zmian adaptacyjnych receptorów.
Podjęcie psychoterapii poprawia stan psychiczny nawet u 50 do 75% pacjentów.
Poradnictwo psychologiczne i psychoterapeutyczne jest istotnym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego i daje ono bardzo dobre efekty. W zależności od jednostki chorobowej stosuje się określone formy psychoterapii. Ramy czasowe trwania terapii są określane na początku podczas formułowania celów. W zależności od problemu stosuje się krótkoterminowe lub podzielone na etapy, długoterminowe formy oddziaływań psychoterapeutycznych
UMÓW WIZYTĘ PRYWATNĄ U PSYCHOLOGA ROBERTA KOCIOŁKA:
Centrum Zdrowia – Moc Natury
ul. J. Piłsudskiego 32
Wołów 56-100
telefon: 799 778 780